Drewnianych cerkwi w Bieszczadach było niegdyś bardzo dużo. Po II wojnie światowej ich ilość zaczęła się zmniejszać, a zwłaszcza w latach 50′ i 60′, kiedy to spora część cerkwi została rozebrana. Spora, ale nie cała. Do dziś Bieszczady słyną nie tylko z piękna przyrody, ale i z tego, że na ich terenach można oglądać tego typu zabytkowe świątynie. Postanowiliśmy zatem sprawdzić co w trawie piszczy i odwiedzić kilka bieszczadzkich cerkwi, a także dwa równie ciekawe kościoły.
PRZYSTANKI NA MAPIE
- 1 Cerkiew św. Paraskewy w Górzance
- 2 Cerkiew Opieki Matki Bożej w Komańczy
- 3 Cerkiew św. Paraskewy w Łopience
- 4 Cerkiew Opieki Matki Bożej w Równi
- 5 Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku
- 6 Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Szczawnem
- 7 Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku
- 8 Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie
- 9 Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Średniej Wsi
Cerkiew św. Paraskewy w Górzance
Cerkiew z 1835 r. służyła pierwotnie grekokatolikom, a w roku 1948 przeszła w ręce Kościoła rzymskokatolickiego.
W środku znajdują się pozostałości ikonostasu złożonego z płaskorzeźb. Ciekawostką jest fakt, iż ikonostas został zakwestionowany jako niekanoniczny (jako, że według ścisłych reguł powinien być malowany) i rozebrany w 1912 r. Dzisiaj dawne jego fragmenty możemy podziwiać w różnych częściach świątyni, gdzie zostały ulokowane.
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Komańczy
Wybudowana w 1802 r. cerkiew w stylu wschodnio-łemkowskim nie jest niestety oryginalna. Oryginał uległ zniszczeniu wskutek pożaru w 2006 r. a obecny budynek, z wyjątkiem XIX-wiecznej dzwonnicy, to jego rekonstrukcja. Na dzwonnicy wyraźnie widać ślady przypalenia.
Cerkiew należąca niegdyś do grekokatolików, dziś służy wyznawcom prawosławia.
Naprzeciwko cerkwi spotkaliśmy bardzo przyjaznego kotka 😉
Cerkiew św. Paraskewy w Łopience
Cerkiew ta jest wyjątkowa z tego względu, iż jest jedyną pozostałością po nieistniejącej już wsi Łopienka. Pierwotny drewniany budynek świątyni wybudowano w połowie XVIII w. Na jej miejscu na początku XIX w. wzniesiono cerkiew murowaną.
Mieszkańców wsi Łopienka wysiedlono w latach 1946-1947 w ramach akcji “Wisła”.
Obok cerkwi znajduje się nietypowe drzewo, do którego można…wejść 😉
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Równi
Typowa cerkiew bojkowska, powstała w XVIII w. Od połowy XX w. służy Kościołowi rzymskokatolickiemu.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku
Cerkiew reprezentująca styl bojkowski została wybudowana w 1791 r. i obecnie służy wyznawcom rzymskokatolickim. Znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Szczawnem
Dawniej greckokatolicka, dziś prawosławna. Powstawała w latach 1888-1889. Cerkiew ta reprezentuje styl łemkowski, typ północno-wschodni.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku
Czas powstania tej cerkwi datowany jest na początki XIX w. Dawniej była to świątynia unicka i katolicka, dziś służy wyznawcom religii prawosławnej. Świątynia wybudowana została w stylu łemkowskim i widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie
Co prawda obiekt ten nie znajduje się już na terenie Bieszczad, ale warto o nim wspomnieć.
Kościół w Haczowie pamięta czasy króla Władysława Jagiełło! Jest to jeden z największych i najstarszych drewnianych kościołów gotyckich w Polsce i Europie, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Rzeczywiście jest ogromny, a do tego bardzo dobrze zachowany. Lata jego budowy szacuje się na 1 połowę XV wieku. Wykonany jest w konstrukcji zrębowej.
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Średniej Wsi
Najstarszy drewniany kościół w Bieszczadach, konstrukcji zrębowej. Wybudowany został prawdopodobnie w 2 połowie XVI wieku i był on pierwotnie kaplicą dworską rodu Balów. Kościołem parafialnym został dopiero po II wojnie światowej.
Jeśli interesuje was architektura sakralna i temat cerkwi w Bieszczadach…lub jeśli po prostu nie macie czasu na świątynne objazdówki, to warto odwiedzić Park Miniatur Świątyń w Myczkowcach! Znajdują się tu rekonstrukcje cerkwi i kościołów z terenów Polski, Ukrainy i Słowacji, tyle że w wersji mini. Polecamy!
